Μεγάλη Παρασκευή: επιστροφή στις ρίζες

Μέχρι το 1998 (αν θυμάμαι καλά) την ημέρα της Μεγάλης Παρασκευής στηνόταν στο λιμάνι ένα σκηνικό μοναδικό, από τους Ναυπάκτιους ψαράδες που ελλιμενίζουν τα αλιευτικά του σκάφη εκεί. Οι ψαράδες ανάβανε στουπιά ποτισμένα με πετρέλαιο στις πολεμίστρες του λιμανιού, ενώ η είσοδος κλεινόταν με ένα φλεγόμενο σταυρό που κρεμόταν από τον φάρο και την μεγάλη ντάπια. Αποτέλεσμα ήταν ένα κατανυκτικό σκηνικό με το χαμηλό φωτισμό που δημιουργούσαν οι φλόγες το οποίο συνδυαζόταν πολύ καλά με τη περιφορά των επιταφίων των δύο μεγάλων ενοριών, του Αγίου Δημητρίου και της Αγίας Παρασκευής. Πέρα από το κλίμα που το σκηνικό δημιουργούσε, άρχισε να προσελκύει και επισκέπτες λόγω της ομορφιάς του.

Το σκηνικό αυτό άλλαξε στη συνέχεια, όταν αποφασίστηκε ότι η ημέρα αυτή προσφέρεται για εντυπωσιασμό με βάση τα παιχνίδια με το φως. Οι μονόχρωμες φλόγες έδωσαν τη θέση τους στα έντονα και πολύχρωμα βεγγαλικά. Έτσι σταδιακά βρεθήκαμε τη Μεγάλη Παρασκευή να παρακολουθούμε σκηνικά στημένα από επαγγελματίες σκηνοθέτες με βάση τα βεγγαλικά. Η αλλαγή αυτή συνδυάστηκε με ενέργειες προβολής ώστε να αυξηθεί η επισκεψιμότητα της Ναυπάκτου. Το σίγουρο είναι ότι όλα αυτά τα χρόνια μπορεί να "απολαύσαμε" άρτια στημένα θεάματα με βεγγαλικά, αλλά το πένθιμο και κατανυκτικό κλίμα της ημέρας πήγε περίπατο.

Φέτος η Δημοτική Αρχή αποφάσισε να αλλάξει τον τρόπο που "γιορτάζουμε" τη συγκεκριμένη ημέρα στη Ναύπακτο και να επαναφέρει στο επίκεντρο την κατάνυξη. Το αποτέλεσμα δικαίωσε με το παραπάνω τη συγκεκριμένη επιλογή. Το κλίμα του συμβάντος ήταν όμοιο με αυτό που βιώναμε πριν από τα βεγγαλικά, ενώ ταυτόχρονα αναδείκνυε την μοναδική φόρμα του κάστρου που είναι το έμβλημα της πόλης. Φυσικά υπάρχει χώρος για βελτιώσεις, αλλά η βάση στην οποία μπήκε η περιφορά των επιταφίων είναι απόλυτα σωστή και αισθητικά άρτια. Και παραμένει ελκυστική για επισκέπτες, αφού προσφέρει κάτι μοναδικό που δεν μπορείς να βιώσεις πουθενά αλλού στην Ελλάδα.

Αν ντε και καλά θέλουμε βεγγαλικά για να προσελκύουμε επισκέπτες, υπάρχουν άλλες μέρες. Άλλωστε αμέσως μετά από τη Μεγάλη Παρασκευή έρχεται η νύχτα της Ανάστασης κατά την οποία θα μπορούσαμε να ρίχνουμε όσα βεγγαλικά θέλουμε στο λιμάνι, στο κάστρο ή στις μεγάλες ενορίες χωρίς να αλλοιώνουμε το κλίμα της ημέρας.

Το συμπέρασμα από τη φετινή Μεγάλη Παρασκευή είναι ότι η επιστροφή στο μέτρο και το κλίμα της ημέρας είναι κάτι που έπρεπε να έχουμε κάνει εδώ και χρόνια. Το θέαμα παραμένει μοναδικό και ελκυστικό και προσελκύει επισκέπτες, είναι συμβατό με την πένθιμη ημέρα, ενώ ταυτόχρονα μειώνει το κόστος.

Πάμε παραλία?

Κουβέντα μεγάλη γίνεται για το αν και πόσο πρέπει να είναι κλειστές οι παραλίες της Ναυπάκτου για τα αυτοκίνητα. Άλλοι λένε συνεχώς, άλλοι για 3 μήνες, άλλοι για 6, άλλοι δε λένε... καθόλου.


Κατά τη γνώμη μου το θέμα είναι σημαντικό, αφού πέρα από τη λειτουργική έχει και πολιτική φύση. Το ερώτημα λοιπόν είναι το εξής: σε τι πόλη θέλουμε να ζούμε; Σε αυτό το ερώτημα απαντάμε με την επιλογή του τρόπου που θα διαχειριστούμε το παραλιακό μας μέτωπο.


Η μία άποψη λέει ότι οι δρόμοι πρέπει να παραμένουν ανοιχτοί για να... δουλέψουν τα παραλιακά μαγαζιά. Ειλικρινά τόσες μέρες δεν έχω ακούσει άλλο επιχείρημα, μιας και όσα διατυπώνονται περί κυκλοφοριακού και εξυπηρέτησης των κατοίκων τα θεωρώ απλά ανυπόστατα. Πολύ απλά το κυκλοφοριακό, με ή χωρίς κυκλοφορία στους παραλιακούς δρόμους παραμένει το ίδιο: ασφυκτικό. Επίσης δεν μπορώ να δεχτώ το επιχείρημα της δυσκολίας για τους κατοίκους, αφού τέτοιες δυσκολίες δέχονται καθημερινά όλοι οι κάτοικοι του κέντρου όλο το χρόνο. Όπως λοιπόν δεν μπορεί να παρκάρει κοντά στο σπίτι του ο κάτοικος της Τζαβέλλα ή της Αποκαύκου, έτσι και ο κάτοικος του Γριμπόβου ξεβολεύεται.


Ακόμα και αυτό το επιχείρημα όμως δεν στέκει. Για να το καταλάβουμε αυτό αρκεί μια στοιχειώδης παρατήρηση: πόσο κόσμο έχει το καλοκαίρι η -ελεύθερη στην κυκλοφορία οχημάτων- πλατεία του λιμανιού στις 10:00 το βράδυ και πόσο κόσμο έχει το Γρίμποβο όταν είναι κλειστό. Η σύγκριση είναι συντριπτικά υπέρ της απαγόρευσης της κυκλοφορίας των οχημάτων, κάτι που φαίνεται από το πόσες είναι οι κενές καρέκλες στις δύο περιπτώσεις. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που, σε όλο τον κόσμο, οι πεζοδρομήσεις ανεβάζουν κατακόρυφα τις αξίες των ακινήτων και την εμπορική κίνηση των περιοχών. Εκτός και αν η Ναύπακτος κατέχει κάποια ιδιαιτερότητα που δεν έχει η Αθήνα, η Πάτρα, ο Βόλος, η Αλεξανρούπολη κλπ κλπ.


Το πιο αποκαλυπτικό είναι ότι το επιχείρημα για ανοιχτές στα οχήματα παραλίες βασίζεται στην ανοχή προς την παρανομία. Λέγεται ότι με ανοιχτές παραλίες θα πηγαίνει περισσότερος κόσμος στα μαγαζιά επειδή μπορούν να παρκάρουν. Αυτό την ώρα που ΟΛΟΙ ξέρουν ότι το παρκάρισμα απαγορεύεται στο Γρίμποβο και από τις δύο πλευρές. Ουσιαστικά το επιχείρημα αυτό εδράζεται στη διαπραγμάτευση επί της παράνομης στάθμευσης, σαν αυτή να είναι δικαίωμα και όχι οδική παράβαση. Το γεγονός ότι αυτό το στοιχείο κυριαρχεί στο δημόσιο διάλογο είναι ενδεικτικό της ποιότητας του διαλόγου που κάνουμε.


Είναι η ίδια λογική που κατάργησε στην πράξη τις ρυθμίσεις αντιδρόμησης των παραλιών. Μια ρύθμιση που προτάθηκε ώστε να μειωθεί ο κυκλοφοριακός φόρτος επί του παραλιακού μετώπου. Στόχος που επιτεύχθηκε μέχρι την κατάργηση του μέτρου που ήρθε επειδή δεν... βόλευε τις παραλιακές εποχούμενες περαντζάδες. Η ίδια λογική που χωροθετεί θέσεις ελεγχόμενης στάθμευσης στα πεζοδρόμια, θέσεις τουρισιτκών λεωφορείων στον ποδηλατόδρομο, που οδηγεί σε όλα τα παράξενα που βλέπουμε στη Ναύπακτο.


Αν ακολουθήσουμε την άποψη της κυκλοφορίας οχημάτων στις παραλίες, τότε αυτές θα παρουσιάζουν και το καλοκαίρι την εικόνα που έχουν την άνοιξη: αυτοκίνητα πάνω στα πεζοδρόμια (τίνος άραγε;), αυτοκίνητα να πηγαίνουν ανάποδα, αυτοκίνητα παρκαρισμένα -παράνομα και στις δύο περιπτώσεις- στον ποδηλατόδρομο ή απέναντι. Μια εικόνα καφρίλας με λίγα λόγια.


Εγώ θα προτιμούσα να ζω σε μια πόλη διαφορετική. Όπου ο κόσμος θα μπορεί να κάνει ποδήλατο χωρίς να βιάζουν το χώρο που του αναλογεί τα παρκαρισμένα αυτοκίνητα, να περπατήσει χωρίς να κάνει ελιγμούς ανάμεσα σε λαμαρίνες, να αράξει και να χαλαρώσει χωρίς την εξάτμιση στο κεφάλι του, να μπορεί να κάτσει κάτω από το πλατάνι την ώρα που παίζουν τα παιδιά του. Μια πόλη φιλική στον άνθρωπο, πιο κοντά στο μέτρο του, χωρίς θόρυβο, χωρίς την επιβολή του αυτοκινήτου. Μια πόλη όπως είναι η Ναύπακτος με κλειστές τις παραλίες. Παρεμπιπτόντως μια τέτοια πόλη είναι πιο ελκυστική επίσης και επομένως πιο επικερδής και για τους επαγγελματίες.


Πρέπει λοιπόν να παρατείνουνε το διάστημα της πεζοδρόμησης των παραλιών από άνοιξη έως και φθινόπωρο. Πρέπει να ενώσουμε το παραλιακό μας μέτωπο, είτε με τη δημιουργία του πεζοδρόμου που προβλέπει η μελέτη Ανδριωτάκη από Γρίμποβο έως λιμάνι, είτε με την πεζοδρόμηση της οδού Αποκαύκου. Πρέπει να ενώσουμε κεντρικά σημεία όπως πχ η πλατεία Φαρμάκη με το παραθαλάσσιο μέτωπο μέσω δικτύου πεζοδρόμων. Πρέπει φυσικά να δημιουργήσουμε χώρους στάθμευσης ώστε επιτέλους τα οχήματα να χρησιμοποιούν τις οδούς μόνο για να κινούνται. Για παράδειγμα στο Γρίμποβο υπάρχει η βόρεια πλευρά του Ξενία και ο χώρος των παζαριών που προσφέρονται για στάθμευση.


Κατανοώ ότι υπάρχει η διάσταση του πολιτικού κόστους. Ωστόσο τέτοιες αποφάσεις είναι που μένουν και χαρακτηρίζουν στο πέρασμα του χρόνου τους εκάστοτε διοικούντες. Αν σκεφτούμε ποια ονόματα θυμάται ο κόσμος της Ναυπάκτου θετικά, θα δούμε ότι σχετίζονται με τέτοιου εύρους και είδους παρεμβάσεις. Μετά από χρόνια κανένας δεν θυμάται πράγματα που αγγίζουν την καθημερινή λειτουργία. Αντίθετα, αυτό που μένει είναι ο χαρακτήρας της πόλης πριν και μετά από κάθε θητεία.


Ειδικά δε σε εποχές μειωμένων προσδοκιών όπως η τωρινή, οι ηγεσίες κρίνονται κυρίως από τη φιλοσοφία που χαρακτηρίζει τη στάση τους σε τέτοιας φύσης ζητήματα.

Κλειδωμένο Κάστρο

Την περασμένη εβδομάδα πέρασα μια βόλτα από το Κάστρο. Ξεκίνησα από τον Άγιο Δημήτριο και περνώντας μέσα από ένα οικιστικό ιστό που τείνουμε να ξεχάσουμε πόσο μοναδικός είναι λόγω της πυκνότητας και της ταυτόχρονης αίσθησης του μέτρου που αποπνέει με τα τα μικρά σπιτάκια, έφτασα στην πόρτα του φρουρίου.

Την οποία βέβαια βρήκα κλειστή. Μαζί με εμένα ήταν 25 περίπου ακόμα άτομα, όλοι τους επισκέπτες.

Μετά από ένα σημαντικό έργο 3 περίπου εκατομμυρίων ευρώ, έχουμε ένα άριστα αναπλασμένο φρούριο... κλειδωμένο. Το κωμικό της υπόθεσης είναι ότι το έργο της ανάπλασης του Κάστρου είχε ως σκοπό να το καταστήσει... επισκέψιμο. Και κατάφερε ακριβώς το αντίθετο: να το κλειδαμπαρώσει.

Ο λόγος του κλειδώματος είναι απλός: έλλειψη προσωπικού. Η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων που εδρεύει στη Ναύπακτο δεν έχει επαρκές προσωπικό για να καλύψει και τις ανάγκες φύλαξης του χώρου του φρουρίου.

Κατανοητή αυτή η έλλειψη προσωπικού, αλλά από την άλλη το Κάστρο πρέπει να ανοίξει. Αποτελεί σύμβολο για τη Ναύπακτο και σημείο ενδιαφέροντος για τους επισκέπτες της. Το κλείδωμα του το μόνο που καταφέρνει είναι να διώχνει επισκέπτες. Είναι κρίμα ένας τέτοιος χώρος που χαρακτηρίζεται από πράσινο, γαλήνη, θέα και ιστορικό πλούτο που δεσπόζει να μένει ανοιχτός μόνο στα... κατσίκια.

Ένας τρόπος για να ξεπεραστεί ενδεχομένως το πρόβλημα αυτό και να γίνει το Κάστρο ξανά επισκέψιμο, είναι η αξιοποίηση του θεσμού των πρακτικών εργασιών. Τη φύλαξη αλλά και τη ξενάγηση στο χώρο θα μπορούσαν να αναλάβουν τελειόφοιτοι τμημάτων Τουριστικών Επαγγελμάτων, Αρχαιολογίας κλπ υπό την επίβλεψη της ΕΒΑ. Αν δε αυτή η δράση συνδυαστεί με εθελοντικές ομάδες νέων τα καλοκαίρια, μπορεί να δούμε το Κάστρο να είναι επισκέψιμο για αρκετές ώρες κάθε μέρα.

Ίσως έτσι να ανοίξουν και πάλι οι πύλες του φρουρίου και, να πάρει καλύτερη τροχιά για όλους μας.

Deptocracy: μισές αλήθειες

Έκατσα και είδα το Debtocracy. Προτείνω να το δουν όλοι και, να σκεφτούν αυτό που βλέπουν.

Σημεία που με κάνανε να σκεφτώ ήταν τα παρακάτω (μαζί με τις σχετικές σκέψεις):

• Η ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας και των χωρών της περιφέρειας της ευρωζώνης μειώθηκε γιατί οι χώρες αυτές προχωρούσαν σε έστω και μικρές αυξήσεις την ώρα που η Γερμανία έχει παγώσει μισθούς για δέκα χρόνια. Έτσι η Ελλάδα έμεινε πίσω από χώρες με το ίδιο νόμισμα. Τότε θυμήθηκα τα κοινοτικά πακέτα που περάσανε από την Ελλάδα τα οποία δεν καταφέραμε να αξιοποιήσουμε προς όφελος της ανταγωνιστικότητας.
  
  
• Η ομάδα του ντοκιμαντέρ τονίζει πως στόχος του ΔΝΤ είναι να εξασφαλίσει τα συμφέροντα των δανειστών της χώρας, όσων δηλαδή κατέχουν Ελληνικά κρατικά ομόλογα. Θυμήθηκα ότι μεταξύ των δανειστών αυτών είναι φυσικά οι Ελληνικές τράπεζες και τα ασφαλιστικά ταμεία.
  
  
• Η Αργεντινή και ο Ισημερινός προχώρησαν σε αναδιάρθρωση και/ή επαναγορά του χρέους τους λέει το ντοκιμαντέρ. Σκέφτηκα πως και οι δύο χώρες είχαν όμως ένα μεγάλο συν που έφερε χρήμα: τα πετρέλαια. Εμείς τι θα προτάξουμε ως ατμομηχανή της ανάπτυξης; Ποιος το συζητάει αυτό; Επίσης πάλι μου λείπει η Τουρκία από το σετ των χωρών που δέχτηκαν τις συνταγές του ΔΝΤ. Λες και η χώρα αυτή δεν μπήκε ποτέ σε ένα τέτοιο μηχανισμό!
  
  
• Το ντοκιμαντέρ εμφανίζει ως μαγική λύση την αναδιάρθρωση του εξωτερικού χρέους. Να σταματήσουμε να αποδεχόμαστε το χρέος και να μην το πληρώνουμε δηλαδή. Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα θα μετατρέψει τα ομόλογά της σε σκουπίδια. Τότε μου ήρθε η σκέψη πως η μείωση της αξίας των Ελληνικών ομολόγων θα πλήξει τους κατόχους τους, μεταξύ των οποίων οι τράπεζες και τα ασφαλιστικά ταμεία. Αν οι τράπεζες ξεμείνουν από ρευστό, θα παγώσει τις καταθέσεις. Αν τα ασφαλιστικά ταμεία χάσουν τα αποθεματικά τους, οι συντάξεις και οι παροχές πάνε περίπατο.

Αυτό που προτείνουν έμμεσα οι συντελεστές είναι να βγούμε εκτός ευρωζώνης. Μόνο έτσι μπορείς να αρνηθείς το χρέος σου, χωρίς προηγούμενη συμφωνία με τις άλλες οικονομίες. Για τις συνέπειες της επιστροφής στη δραχμή βέβαια οι συντελεστές του ντοκιμαντέρ δεν λένε τίποτα. Ποιες θα είναι αυτές; Ας δούμε την Αργεντινή: φτώχεια λόγω αδυναμίας δανεισμού και πληθωρισμός. Η Αργεντινή μαζί με τον ρυθμό ανάπτυξης "κόλλησε" και άλλες αρρώστιες, παρόλο που έχει πετρέλαιο σε μια εποχή που η τιμή του έχει απογειωθεί.

Ακόμα και ο υπουργός Οικονομικών της Αργεντινής που ανέτρεψε τις πολιτικές του ΔΝΤ εκεί το ίδιο λέει (στο ντοκιμαντέρ του Παπαχελά στον ΣΚΑΙ πριν λίγες μέρες: "η Ελλάδα δεν μπορεί να ακολουθήσει την ίδια πολιτική με εμάς λόγω του ευρώ. Η συνταγή για εσάς είναι διαφορετική και περνάει από την Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση". Αλλά τι ξέρει αυτός;

Εκείνο όμως που θεωρώ αστείο και ταυτόχρονα αποκαλυπτικό είναι η έμμεση ταύτιση μέσω του συνδυασμού εικόνας και ήχου δημοκρατικά εκλεγμένων Ελλήνων πρωθυπουργών με δικτάτορες. Η ένστασή μου είναι κυρίως αισθητική. Μια τέτοια προσέγγιση είναι ο ορισμός του κιτς: εκεί που δεν έχω λογικά επιχειρήματα που να μπορώ να τα διατυπώσω με λόγια, προκαλώ συναισθήματα με τη χρήση ήχων και χρωμάτων.

Κατακλείδα, από ένα Γάλλο το όνομα του οποίου δεν συγκράτησα: "το χρέος της Ελλάδας δεν πρέπει να αποπληρωθεί, γιατί είναι αποτέλεσμα του νεοφιλελευθερισμού". Ορέα... Με αυτά τα μυαλά είμαι αισιόδοξος: το μέλλον μας ανήκει. Να δούμε τι θα λέγεται και θα γράφεται αν όντως προχωρήσουμε σε αναδιάρθρωση του χρέους.

***

Η λύση για την Ελλάδα και τις υπόλοιπες προβληματικές οικονομίες θα έρθει αν καταλάβει η Γερμανία και η Γαλλία ότι η ευρωπαϊκή οικονομία είναι μία και ενιαία. Όπως μια χώρα στηρίζει τις αδύναμες περιοχές της σε βάρος των ανεπτυγμένων, έτσι και η ευρωζώνη πρέπει να αντιρροπήσει τις συνέπειες της κρίσης στις λιγότερο ανταγωνιστικές χώρες της. Σε αντίθετη περίπτωση το ευρώ απλά θα καταρρεύσει, με αρνητικές συνέπειες και για τις δύο όχθες.

Δεν μπορεί η Γερμανία να απολαμβάνει την ανταγωνιστικότητά της που κερδίζει χάρη στο ευρώ, χωρίς να το στηρίζει όταν έρχεται η ώρα. Μέχρι σήμερα δείχνει να μην το καταλαβαίνει, ή μάλλον να το καταλαβαίνει αργότερα από όσο χρειάζεται.