Επικοινωνιακή προεκλογική καταγίδα

Σε κάθε εκλογική αναμέτρηση οι υποψήφιοι, είτε πρόκειται για κόμματα είτε για πρόσωπα, προσπαθούν να μεγιστοποιήσουν την επικοινωνιακή τους ισχύ. Προσπαθούν να πουν το μήνυμά τους σε όσους περισσότερους ψηφοφόρους γίνεται.

Παλιότερα η επικοινωνιακή αυτή προσπάθεια ήταν συνδεδεμένη με ατελείωτες αφισοκολλήσεις πολλών στρεμμάτων, βαψίματα βουνών στο χρώμα κάθε κόμματος, τεράστια αεροπανό που κυριολεκτικά κρύβανε τον ουρανό, ντουντούκες που παίζανε (με πολύ κακή ποιότητα!) τραγούδια και συνθήματα στα μπαλκόνια των πολιτικών γραφείων, πορείες οχημάτων που κορνάρανε, αυτοκίνητα στολισμένα με σημαίες και αφίσες, ρίψη φέιγβολάν ακόμη και από ελικόπτερα, εκατομμύρια πλαστικές (και όχι πάνινες όπως είναι σήμερα) σημαίες παντού κλπ. Η επικοινωνία του μηνύματος ήταν συνδεδεμένη με τον όγκο και εν τέλει την όχληση που προκαλούσε κάθε προσπάθεια.

Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει. Μια τέτοια καμπάνια πλέον είναι παράνομη και θα οδηγούσε στον αποκλεισμό του υποψηφίου από την εκλογική διαδικασία. Και νόμιμη να ήταν όμως, αν κάποιος έκανε σήμερα έστω και μερικά από τα παραπάνω, το βέβαιο είναι ότι θα έμενε με ένα τσούρμο γραφικών υποστηρικτών. Τα κόμματα έχουν δικαίωμα να προβληθούν με γιγαντοαφίσες σε διαφημιστικές πινακίδες, αλλά μετά από την πρωτοβουλία του ΠΑΣΟΚ να απέχει από αυτή τη μορφή προβολής μονομερώς, και αυτές πιθανότατα οδεύουν προς απαγόρευση.

Σήμερα η προσπάθεια έχει μεταφερθεί αλλού: στην τηλεόραση, τις εφημερίδες και τα ραδιόφωνα, τις περιοδείες και τις ομιλίες των υποψηφίων. Πιο πολιτισμένο, αλλά ταυτόχρονα και πιο επικίνδυνο. Πλέον διαμορφώνεται μια ισχυρή σχέση εξάρτησης του πολιτευτή με το μέσο ενημέρωσης, ειδικά στις μεγάλες εκλογικές περιφέρειες. Αν σε δείχνει το γυαλί ή σε "παίζει" η εφημερίδα σε μαθαίνει ο κόσμος και, εκλέγεσαι. Αν δεν σε "παίζουν", μένεις σπίτι σου. Γιατί να σε δείχνει το γυαλί; Ποιο είναι το αντάλλαγμα που διεκδικεί ο ιδιοκτήτης του μέσου;

Σήμερα η προεκλογική εκστρατεία έχει εμπλουτιστεί με αυτό που ονομάζουμε "νέα μέσα", τα μέσα της τεχνολογίας. Facebook, blogs, αλλά και email και sms. Εδώ είναι που πέφτει το μεγάλο γέλιο, καθώς πρόκειται για μέσα που δεν γνωρίζουν οι υποψήφιοι αλλά ούτε και οι επικοινωνιολόγοι (ντροπή για τους δεύτερους). Έτσι βλέπουμε παράδοξα όπως να λαμβάνεις sms για ομιλία πολιτευτή σε άλλη πόλη. Να λαμβάνεις το ίδιο email από πολιτευτή πάνω από 5 φορές. Να λαμβάνεις μεγαλόστομα sms με λέξεις όπως ανατροπή, ελπίδα κα που δεν λένε τίποτα. Στέλνουν με τον τρόπο που παλιότερα κάνανε αφισοκολλήσεις: η ποσότητα μετράει και όχι το μύνημα. Να "περάσει" το όνομα, όχι το πολιτικό μύνημα. Μόνο που αυτό σαν τακτική δεν περνάει σε μια γενιά που έχει μάθει να επικοινωνεί πολύ πληροφορία σε 160 χαρακτήρες.

Βλέπουμε πολιτευτές μεγάλης ηλικίας να ισχυρίζονται ότι διατηρούν προφίλ στο facebook, το οποίο άνοιξαν 20 μέρες πριν τις εκλογές. Βλέπουμε sites εντελώς άδεια από περιεχόμενο τα οποία αναπαραγάγουν δελτία τύπου. Βλέπουμε ξύλινο λόγο και σοβαροφάνεια στο facebook, ένα μέσο που καθιερώθηκε λόγω της αμεσότητας και της απλής καθημερινής επικοινωνίας που το χαρακτηρίζει. Είναι σα να μπαίνει ένας εξηντάρης στις 4:00 το πρωί με φράκο, παπιγιόν και ρολόι τσέπης σε ένα πάρτυ γεμάτο με εικοσάρηδες και να προσπαθεί να πείσει ότι διασκεδάζει και αυτός μαζί τους. Προφανώς δεν αφορούν όλους τους υποψηφίους αυτά τα λάθη. Υπάρχουν και καμπάνιες χαμηλού κόστους οι οποίες είναι πολύ αποτελεσματικές, αλλά οι περισσότεροι έχουν δρόμο ακόμη.

Αλλάζει η εκλογική επικοινωνία λοιπόν, γίνεται πιο πολιτισμένη. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι λιγότερο επικίνδυνη ή λιγότερο ενοχλητική. Για το πρώτο, απαιτούνται τομές από το ίδιο το πολιτικό σύστημα, που θα σπάσουν τον κύκλο του μαύρου πολιτικού χρήματος. για το δεύτερο, φταίνε μόνο που υποψήφιοι που δεν παίρνουν στα σοβαρά της επικοινωνιακή τους τακτική.