10/1/11

Σώνεται η ανοχή

Έχουμε αποδεχτεί πια την απαξίωση των κομμάτων αλλά και των συνδικαλιστικών φορέων. Άλλωστε αυτά τα δύο στην Ελλάδα πάνε πακέτο. Είναι πλέον φανερό ότι οι υποτονικές αντιδράσεις κατά των πολύ σκληρών και συχνά άδικων μέτρων του μνημονίου οφείλονται και στην αδυναμία των κοινωνικών φορέων να παίξουν τον ρόλο τους.

Από την άλλη στην κοινωνία υπάρχει πολύ οργή και έντονος εκνευρισμός. Φαίνεται ότι ο κόσμος σιγά-σιγά και με αργούς ρυθμούς παύει να είναι απαθής και να μην σηκώνεται από τον καναπέ του. Δείχνει να αυτο-οργανώνεται και να παίρνει την κατάσταση στα χέρια του, με αφορμή θέματα που μέχρι χθες δεν θα ξεσήκωναν αντριδράσεις. Ας δούμε δύο τέτοια παραδείγματα αντιδράσεων.

Ένα δείγμα τα επεισόδια της Κερατέας που ξεκίνησαν στις 11/12 και διαρκούν μέχρι... σήμερα.

Στην Κερατέα έχει χωροθετηθεί ένας ΧΥΤΥ. Οι κάτοικοι αντιδρούν προσπαθώντας να καταλάβουν το χώρο και να διακόψουν τις εργασίες που υλοποιεί ο εργολάβος, οπότε μπήκαν στο χορό και τα ΜΑΤ.

Στα επεισόδια συμμετέχει πολύς "φιλήσυχος" κόσμος, στην πλειοψηφία τους κάτοικοι της περιοχής από ό,τι μαθαίνουμε. Συμμετέχουν και οικογενειάρχες δηλαδή άνθρωποι με σπίτια, αυτοκίνητα, δουλειά, δάνεια, παιδιά στο φροντιστήριο και όλα όσα τέλος πάντων καθορίζουν τη ζωή κάποιου που κοιτάει τη δουλειά του.


Κερατέα: απλός καθημερινός κόσμος


Αυτό είναι περίπου το προφίλ του ανθρώπου που συμμετέχει στα συχνά επαναλαμβανόμενα επεισόδια της Κερατέας.
Δακρυγόνα, ΜΑΤ, μολότοφ, πέτρες και ξύλα σίγουρα δεν ανήκουν στο εορταστικό μενού τόσο του μέσου Έλληνα όσου και του "κατοίκου της περιοχής".

Σίγουρα δεν τον εκφράζει το σύνθημα "εσείς έχετε γιορτές και εμείς πόλεμο". Σίγουρα ο χουλιγκανισμός και τα πεσίματα στα ΜΑΤ δεν είναι κάτι που δίνει χαρά σε έναν 50άρη ή 60άρη χρονιάρες μέρες.

***

Δεύτερο και σημαντικότερο κατά τη γνώμη μου δείγμα η κίνηση "δεν πληρώνω" κατά των διοδίων που έχει φουντώσει για τα καλά. Για ΧΥΤΑ έχουμε ξαναδεί άλλωστε επεισόδια.

Ούτε κουκούλες, ούτε στυλιάρια με σημαιάκια.
Κάθε μέρα όλο και περισσότεροι κάνουν τη συγκεκριμένη κίνηση.


Βλέπεις πλέον συχνά οδηγούς να σταματάνε στα διόδια, να σηκώνουν τη μπάρα και να περνάνε χωρίς να πληρώνουν το αντίτιμο. Σταματάει η Μερσεντές, πετάγεται έξω ο οδηγός, σηκώνει την μπάρα με μια σίγουρη κίνηση που μαρτυρά ότι το έχει ξανακάνει, μπαίνει στο αυτοκίνητο και γίνεται... καπνός αφήνοντας τον υπάλληλο να κατεβάσει αμέσως μετά την μπάρα μην τυχόν περάσει και ο επόμενος χωρίς να σταματήσει.

Δεν είναι ένας ή δύο. Υπολογίζεται ότι πλέον δεν πληρώνουν διόδια περίπου οι μισοί(!) οδηγοί. Όλα αυτά την ώρα που απειλούνται από τις εταιρίες εκμετάλλευσης των εθνικών οδών με νομικές και οικονομικές κυρώσεις.

Δύσκολα μπορεί κάποιος να πιστέψει ότι ο μέσος Έλληνας οδηγός είναι εκ πεποιθήσεως συνειδητός αντιεξουσιαστής. Ούτε από τσιγκουνιά το κάνει τόσος κόσμος, αν ήταν έτσι θα χρησιμοποιούσε τα μέσα μαζικής μεταφοράς.

Τι είναι αυτό που κάνει έναν μικροαστό οδηγό να αψηφά συνειδητά τα πιθανά μπλεξίματα και να προβαίνει σε μια τέτοια ουσιαστικά αντιεξουσιαστική πράξη; Τι κάνει τόσους και τόσους οδηγούς να αντιστέκονται συνειδητά σε κάτι, την ώρα που πάνε στη δουλειά τους ή ταξιδεύουν;

Οι συγκεκριμένες κινητοποιήσεις είναι εξόχως αποτελεσματικές, ίσως γι' αυτό και να μαζικοποιούνται. Όσα δεν κατάφεραν απεργίες, συγκεντρώσεις και συλλαλητήρια το έχει καταφέρει η απλούστατη κίνηση του σηκώματος της μπάρας: στερεί σημαντικά έσοδα από τις εταιρίες εκμετάλλευσης αντισταθμίζοντας το άδικα υψηλό τίμημα. Το σήκωμα της μπάρας δεν είναι μόνο συμβολικό, αλλά και εξόχως ουσιαστικό: τα 2,80€ μένουν στην τσέπη του οδηγού και δεν μπαίνουν στο ταμείο της εταιρίας.

***

Όλες αυτές οι αντιδράσεις διαφέρουν από τις οργανωμένες αντιδράσεις στις οποίες έχουμε συνηθίσει όλα τα προηγούμενα χρόνια. Δεν υπάρχει κάποιος θεσμικός συνδικαλιστικός φορέας που να συνοτνίζει όπως η ΓΣΕΕ και η ΑΔΕΔΥ που προτιμούν τις 24ωρες επαναλαμβανόμενες και αρκούνται στο να μετρούν τη συμμετοχή σε αυτές με κάποια απροσδιόριστη μέθοδο. Δεν υπάρχει κάποιος κομματικός σχηματισμός όπως το ΠΑΜΕ που αρέσκεται στο να καταλαμβάνει καράβια το κατακαλόκαιρο στο όνομα του καμποτάζ. Ωστόσο είναι πολύ πιο αποτελεσματικές.

Αντίθετα οι αντιδράσεις αυτές συντονίζονται με δομές και διεργασίες αυτο-οργάνωσης. Συμμετέχουν σε αυτές άνθρωποι που δεν τους ενώνει η κοινή εργασία, η οικονομική τους κατάσταση, το επίπεδο της μόρφωσής τους, το κόμμα τους ή έστω η ιδεολογία τους. Μεγαλώνουν και διαδίδονται χωρίς να διαθέτουν υποστήριξη από μέσα ενημέρωσης ή κομματικούς μηχανισμούς. Μάλιστα αντιδρούν έμπρακτα άνθρωποι που δεν ταιριάζουν στο προφίλ του "ενεργού πολίτη" ή του "περιθωριακού". Οργανώνονται και συμμετέχουν άτομα που μέχρι χθες δεν ασχολούντουσαν με τα "κοινά".

Πριν λίγα χρόνια τέτοιες ειδήσεις περνάγανε στα ψιλά. Η όποια αντίδραση εκδηλωνόταν πολύ "χαλαρά" και ξεχνιόταν την αμέσως επόμενη στιγμή. Σήμερα τα ίδια αίτια οδηγούν σε σημαντικής έκτασης αιτιατά. Ως βασικός λόγος πρέπει να θεωρείται η αδικία που πολλοί νιώθουν ότι υφίστανται.

***
Η κοινωνία προφανώς έχει χάσει την ανοχή της και δεν θέλει απλά να αντιδράσει, θέλει να καθορίσει αυτή τα πράγματα. Την ίδια ώρα φαίνεται να μην εμπιστεύεται τους θεσμικούς φορείς όπως τα κόμματα και τα συνδικάτα, αφού προτιμά να οργανωθεί έξω και πέρα από αυτά. Αυτό όμως δεν της στερεί ούτε τη μαζικότητα, ούτε την αποτελεσματικότητα. Η κοινωνία δείχνει να καταφέρνει επιτέλους να αντιδράσει αποτελεσματικά και ουσιαστικά.

Πυροτέχνημα ή τάση, ο καιρός θα δείξει.

Δεν υπάρχουν σχόλια: