Καποδίστριας ΙΙ: τι αυτοδιοίκηση χρειαζόμαστε;

Το νέο αυτοδιοικητικό σύστημα πρέπει να απαρτίζεται από δύο ισχυρούς και ανεξάρτητους βαθμούς Αυτοδιοίκησης, τους Δήμους δηλαδή και τις Περιφέρειες. Οι δύο νέοι βαθμοί Αυτοδιοίκησης συνεργάζονται με βάση τις αρχές της επικουρικότητας, της αλληλεγγύης και της αποδοτικότητας υπέρ των πολιτών.

1) Πρώτος βαθμός: ο ισχυρός Δήμος

Ο ισχυρός Δήμος αποτελεί προϋπόθεση για να παρέχονται αξιόπιστες και ταυτόχρονα ποιοτικές υπηρεσίες στους πολίτες, όπως και για να ασκούνται ευρείες αρμοδιότητες. Οι Δήμοι που θα δημιουργηθούν πρέπει να είναι ικανοί να ανταποκριθούν στις σύγχρονες απαιτήσεις και έτοιμοι να υποδεχθούν διευρυμένες αρμοδιότητες στους τομείς της παιδείας, της υγείας, της απασχόλησης, του περιβάλλοντος, των συγκοινωνιών. Στόχος πρέπει να είναι ο Δήμος να αποτελεί το θεμέλιο της τοπικής ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής. Αντικείμενό του ισχυρού Δήμου πρέπει να είναι οι λειτουργίες που απαιτούν αμεσότερη σχέση με τον πολίτη και με την καθημερινή του ζωή. Μεταξύ άλλων τέτοιες είναι η αντιμετώπιση των καθημερινών προβλημάτων συντήρησης και βελτίωσης των δικτύων, η οργάνωση κλιμακίου άμεσης δράσης σε περιπτώσεις πολιτικής προστασίας, η συντήρηση σχολικών κτιρίων, ο έλεγχος των κανονιστικών αποφάσεων ιδιαίτερα σε τομείς όπως η προστασία του οικιστικού, πολιτιστικού και φυσικού περιβάλλοντος, οι βασικές υποδομές κοινωνικής φροντίδας (π.χ. Βοήθεια στο Σπίτι, ΚΑΠΗ, ΚΗΦΗ δομές παιδικής φροντίδας) κλπ. Απαραίτητη είναι η διεύρυνση του θεσμού του ΚΕΠ εντός των νέων Δήμων και η ανάθεση σε αυτόν όλων των αποκεντρωμένων διοικητικών λειτουργιών (Δημοτολόγιο, Ληξιαρχείο, Αλλοδαποί, ΟΓΑ, ΕΛΓΑ, κ.ο.κ.)

Ένας ισχυρός Δήμος που αντιμετωπίζει με επιτυχία τα παραπάνω απαιτεί να υποστηριχθεί από:

· Την εξασφάλιση της πραγματικής οικονομικής αυτοτέλειάς του μέσω της φορολογικής αποκέντρωσης και την υλοποίηση της συνταγματικής επιταγής για την παροχή πόρων για κάθε αρμοδιότητα των ΟΤΑ.

· Την ενίσχυση των διοικητικών μηχανισμών του Δήμου μέσω ειδικού επιχειρησιακού προγράμματος προετοιμασίας τους σε συνδυασμό με τον Ψηφιακό Δήμο,

• Την ανασύνθεση των σημερινών ορίων των Δήμων, με βάση συγκεκριμένα επιστημονικά και αναπτυξιακά κριτήρια και ύστερα από ευρύτατη διαβούλευση.
• Την αποτελεσματικότητα της διαχείρισης με την υιοθέτηση της «διοίκησης βέλτιστων πρακτικών» και της «διοίκησης ολικής ποιότητας». Πρέπει να γίνει η θέσπιση θεσμών εσωτερικού ελέγχου, με στόχο την εμπέδωση της διαφάνειας στην λήψη των αποφάσεων, της εσωτερικής μέτρησης των αποτελεσμάτων της ποιοτικής διοίκησης, της συνεχούς αξιολόγησης των πολιτικών αλλά και του ανθρώπινου δυναμικού που καλείται σε πολιτικό και υπηρεσιακό επίπεδο να τις υλοποιήσει.

• Την ανάπτυξη αποτελεσματικών σχέσεων μεταξύ του δήμου και των ουσιαστικών τοπικών του εταίρων όπως τοπικές επιχειρήσεις, κοινωνικές οργανώσεις κα, ώστε ο δήμος να ηγηθεί με επιτυχία της τοπικής κοινωνίας.

• Τη στελέχωση με κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό που προέρχεται από το επιστημονικό προσωπικό που υπηρετεί σήμερα και από νέες θέσεις που θα δημιουργηθούν στους νέους Οργανισμούς εσωτερικής Υπηρεσίας. Κυρίως η στελέχωση των κεντρικών επιτελικών υπηρεσιών όπως Γραφείο Προγραμματισμού η Τεχνική και Οικονομική Υπηρεσία, η Πολεοδομία και απαιτεί επιστημονικά καταρτισμένο προσωπικό.

Οι αλλαγές για τη διαμόρφωση του ισχυρού Δήμου δεν αφορούν μόνο τους Καποδιστριακούς Δήμους, όπως υπαινίσσεται η Κυβέρνηση, αλλά το σύνολο της πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης. Οι νησιωτικές και ορεινές περιοχές πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο ιδιαίτερης προσοχής και σχεδιασμού στην προσπάθεια δημιουργίας του νέου ισχυρού Δήμου. Απαιτείται η δημιουργία μητροπολιτικής Αυτοδιοίκησης, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα οξύτατα προβλήματα, που τέμνουν οριζόντια πολλές περιοχές και Δήμους των μεγάλων μητροπολιτικών αστικών κέντρων.

2) Δεύτερος βαθμός: αιρετή Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση

Ο Β' βαθμός Αυτοδιοίκησης αποτελείται από τις αιρετές Περιφερειακές Αυτοδιοικήσεις. Η αιρετή Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση έχει επικεφαλής αιρετό Περιφερειάρχη και αιρετό Περιφερειακό Συμβούλιο. Οι Νομαρχίες, που αποτελούν ισχυρό στοιχείο στην κοινωνική συνείδηση, θα αποτελούν αποκεντρωμένες διοικητικές μονάδες του νέου θεσμού της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης. Πρέπει να εξασφαλίζεται η αναλογική εκπροσώπηση των νομών στη σύνθεση του εκλεγμένου Περιφερειακού Συμβουλίου. Η Περιφέρεια ως Β΄ Βαθμός Αυτοδιοίκησης, θα έχει ως βασική αρμοδιότητα να σχεδιάζει, να προγραμματίζει και να υλοποιεί περιφερειακές αναπτυξιακές πολιτικές, καθώς και την περιφερειακή εξειδίκευση των εθνικών πολιτικών. Λόγω του Συντάγματος το περιφερειακό κράτος και η περιφερειακή Αυτοδιοίκηση θα λειτουργήσουν παράλληλα μέχρι την ενδεχόμενη αλλαγή της συνταγματικής ρύθμισης η οποία αναφέρεται σαφώς σε περιφερειακές κρατικές δομές. Επομένως, έστω σε ένα μεταβατικό πλαίσιο, πρέπει να ξεκαθαριστεί ποια θα είναι η σχέση μεταξύ περιφερειακής κρατικής διοίκησης και αυτοδιοίκησης, τι σημαίνει η συνύπαρξη περιφερειακής και κρατικής Αυτοδιοίκησης. Σε αυτό το πλαίσιο, οι δραστηριότητες του κράτους στη περιφέρεια μπορούν να ασκούνται από αποκεντρωμένες Υπηρεσίες των Υπουργείων. Θα πρέπει στην επόμενη Συνταγματική Αναθεώρηση να γίνει η τομή και να καταργηθεί η περιφερειακή κρατική διοίκηση και να υλοποιηθεί αποκλειστικά η περιφερειακή Αυτοδιοίκηση.