facebook στο σχολείο

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως είναι και το facebook έχουν κυριαρχήσει στο διαδίκτυο. Οι δεν νεότερες πληθησμιακές ομάδες είναι οι κατεξοχήν χρήστες τέτοιων δκτύων. Η ισχύς τους είναι πολύ μεγάλη αφού σε αυτά οι χρήστες χρησιμοποιούν τα πραγματικά τους στοιχεία (όνομα και επώνυμο), ενώ σχηματίζονται υποσύνολα χρηστών που έχουν κοινά χαρακτηριστικά. Χαρακτηριστικά όπως το σχολείο και το πανεπιστήμιο φοίητησης, η πόλη και χώρα διαμονής, ο τόπος καταγωγής, οι πολιτικές πεποιθήσεις, το επάγγελμα είναι μερικοί από τους συνδετικούς δεσμούς μεταξύ ομάδων χρηστών. Έτσι είναι πολύ εύκολο κάποιος χρήστης να βρει ομάδες και ανθρώπους που τον ενδιαφέρουν και να προσθέσει τον εαυτό του σε μια νέου τύπου άυλη συλλογικότητα.

Στη σημερινή -και όχι μόνο- κοινωνία, ένα από τα πλέον διαδεδομένα κοινά συναισθήματα που διαμοιράζονται σύνολα είναι το μίσος. Το μίσος αυτό μπορεί να στοχοποιεί φορείς εξουσίας, άλλα μέλη της κοινωνικής ομάδας ή διαφορετικές ομάδες. Τέτοια συμπεριφορά προφανώς και εμφανίζονται σε ομάδες ανηλίκων μαθητών γυμνασίου και λυκείου εδώ και πολλά χρόνια, πολύ πριν από την έλευση του διαδικτύου. Μια απλή περιήγηση στο facebook αποκαλύπτει πολλές ομάδες που στρέφονται ενάντια σε εκπαιδευτικούς αλλά και συμμαθητές, με σκληρά σχόλια και υποτιμητικές αναφορές. Το youtube φιλοξενεί πολλά βίντεο με φάρσες και υποτιμητικές φωτογραφίες εκπαιδευτικών καθώς και αντικοινωνική συμπεριφορά μεταξύ συμμαθητών. Πρόκειται για διαδικτυακή συμπεριφορά ευρύτατα διαδεδομένη σε παγκόσμια κλίμακα.

Μήπως λοιπόν η ευρύτατη χρήση του διαδικτύου μετατρέπει τα παιδιά σε τερατάκια που μαθαίνουν να μισούν συμμαθητές και εκπαιδευτικούς; Μάλλον όχι! Τέτοια συμπεριφορά υπάρχει στις σχολικές μονάδες πολύ πριν από την παρουσία του διαδικτύου. Η σχολική καθημερινότητα εμπεριέχει και τις φάρσες ενάντια σε καθηγητές καθώς και την στοχοποίηση συμμαθητών. Αυτό που αλλάζει με την έλευση του μέσου του διαδικτύου είναι το εύρος στο οποίο αυτή η συμπεριφορά κοινοποιείται. Κάποτε αυτά μένανε εντός του σχολείου, σήμερα είναι ορατά από όλο τον κόσμο. Άλλωστε αυτή είναι και η δύναμη του διαδικτύου: η πληροφορία ταξιδεύει πολύ πιο γρήγορα και σε απίστευτο εύρος, ανεξάρτητα από το αν αυτή αφορά μια επιστημονική ανακάλυψη του CERN ή μια φάρσα σε ένα σχολείο της περιφέρειας.

Η παιδική και εφηβική ηλικία εμπεριέχει σκληρότητα και δύστροπη συμπεριφορά. Οι ανήλικοι όμως πριν από την έλευση του διαδικτύου τείνανε να κρύβουν τον μικρόκοσμό τους από τους ενήλικες. Η έκφρασή τους μέσω του διαδικτύου που χρησιμοποιούν σε μεγάλη ένταση πλέον κάνει σχεδόν αδύνατη την απόκρυψή τους. Αυτή η άνεση με την οποία δημοσιεύουν σε τόσο μεγάλη κλίμακα τέτοιες συμπερφορές μπορεί να αφείλεται στο γεγονός ότι οι εκπαιδευτικοί παρουσιάζουν υστέρηση σε σχέση με τους μαθητές τους στο συγκεκριμένο πεδίο. Άλλωστε πόσοι δάσκαλοι και καθηγητές έχουν ενεργό προφίλ στο facebook; Η ανωνυμία είναι μια λύση για να κρύβονται οι μαθητές, αλλά τα σημερινά μέσα δικτύωσης που είναι "στη μόδα" όπως το facebook αξιοποιούν τα πραγματικά στοιχεία των χρηστών στερώντας τη δυνατότητα απόκρυψης μέσω της ανωνυμίας.

Είναι λοιπόν λόγος τιμωρίας το εύρος της δημοσιότητας ενός συναισθήματος ή μιας φάρσας; Η δημοσιότητα αλλάζει τις συνέπειες που ακολουθούν μια ανάρμοστη πράξη; Γιατί μια πράξη που δεν τιμωρείται από μόνη της γίνεται λόγος αποβολής όταν απλά δημοσιεύεται στο διαδίκτυο; Μάλλον όχι, γιατί το μόνο που θα συμβεί είναι να φουντώσει ακόμη περισσότερο το μίσος και η αντικοινωνική συμπεριφορά.


Το σχολείο από την άλλη ενθαρρύνει τη χρήση του διαδικτύου από τους μαθητές. Μοιράζει laptop, έχει εργαστήρια πληροφορικής, ζητά να χρησιμοποιούν το διαδίκτυο για την ανεύρεση βιβλιογραφικών πηγών. Ωστόσο αυτή η ενθάρρυνση γίνεται χωρίς να δίνεται και ένα σύνολο από κατανοητούς και αποδεκτούς περιορισμούς που αφορούν την ορθή συμπεριφορά. Έτσι οι μαθητές χρησιμοποιούν όλα αυτά τα μέσα χωρίς να τους έχουν τεθεί όρια και κανόνες συμπεριφοράς. Χρησιμοποιούν τα μέσα αυτά χωρίς να γνωρίζουν τη δυνάμή τους, δηλαδή το εύρος της δημοσιότητας που παρέχουν. Οι ίδιοι οι καθηγητές και δάσκαλοι, μέλη μιας προηγούμενης γενιάς που δεν έχει ασχοληθεί αρκετά με το διαδίκτυο, αδυνατούν να κατανοήσουν τη δύναμη του μέσου. Έτσι υπάρχει χάσμα: το σχολείο ενθαρρύνει τη χρήση των νέων μέσων, χωρίς όμως να εξηγεί τη δύναμή τους.

Δουλειά λοιπόν του εκπαιδευτικού συστήματος είναι αφενός να εξηγήσει στους μαθητές ότι το διαδίκτυο είναι διαφορετικό από τον πίσω τοίχο του σχολείου: ότι γράφουμε στον πίσω τοίχο θα το δουν οι συμμαθητές μας μόνο και επομένως θα είναι λιγότερο προσβλητικό. Ό,τι γράψουμε στο wall μας στο facebook ή ανεβάσουμε στο youtube θα το δουν πιθανόντατα εκατομμύρια άνθρωποι. Το εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει επίσης να εξηγήσει στους εκπαιδευτικούς τι είναι αυτό το νέο μέσο και πως λειτουργεί η ισχύς του, να τους εντάξει και αυτούς σε αυτό.

Με λίγα λόγια, αν η σχολική κοινότητα γνώριζε καλύτερα το μέσο, όλα θα ήταν καλύτερα.

Πηγές:
http://www.haaretz.com/hasen/spages/1071199.html
http://www.news.com.au/technology/police-probe-students-facebook-hate-group/story-e6frfro0-1225792638000
http://findarticles.com/p/news-articles/herne-bay-times-whitestable-uk/mi_8128/is_20100218/action-facebook-hate-groups/ai_n51156101/