8/6/11

Ανάπτυξη στην έρευνα, η απάντηση στην κρίση

Του Φώτη Καφάτου, από το protagon.gr

Ο Ελληνισμός έχει περάσει πολλές και μεγάλες κρίσεις. Οι κρίσεις συνεχίζονται και είναι βέβαια σοβαρότατες, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο. Όμως αντί να κλαιγόμαστε ας δοκιμάσουμε να σηκώσουμε τον ήλιο λίγο ψηλότερα, με αυτοπεποίθηση για τα πολλά που είναι στο χέρι μας να φτιάξουμε, σε όλα τα μέτωπα, με αρχή την παιδεία που υπήρξε πυλώνας του Ελληνισμού για πολλούς αιώνες και μπορεί να ξαναγίνει αν το τολμήσουμε.

Στην Κύπρο η παιδεία, μπολιασμένη και από τις ποικίλες θετικές καταβολές της Αγγλοκρατίας και τις παλαιότερες της Φραγκοκρατίας καθώς και του ευρύτερου λεβάντε, είναι γενικά σε καλή κατάσταση. Έχει πολλά και ποικίλα πανεπιστήμια, δημόσια και ιδιωτικά. Η Εκκλησία είναι σφριγηλή αλλά στα κοσμικά δεν επεμβαίνει πλέον.

Αλλά ας γυρίσουμε στην Ελλάδα. Παρά τα μεγάλα μας προβλήματα είμαι γενικά αισιόδοξος. Οι σχέσεις Ελλάδας και Τουρκίας είναι καλές και σταθερές. Ας τις βελτιώνουμε συνεχώς, στο οικονομικό και επιχειρηματικό επίπεδο, και ας συνεργαστούμε ευρύτατα και στα πολιτικά ανοίγματα μας : στη Μεσόγειο, που μπορεί και πρέπει να γίνει θάλασσα γαλήνης, πολιτισμού και συνεργασίας, όπως και στα Βαλκάνια, στον Αραβικό κόσμο, στη διευρυνόμενη Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αυτές θεωρώ τις μεγάλες προοπτικές του καιρού μας για τον Ελληνισμό. Όμως πριν κλείσω πρέπει ν’ αναφερθώ πάλι στο μεγάλο και συνεχιζόμενο τοπικό μας πρόβλημα: την ανάπτυξη της έρευνας. Συχνά τη θεωρούμε περιττή πολυτέλεια. Όμως μπορεί να γίνει το μεγάλο συγκριτικό μας πλεονέκτημα καθώς εισερχόμαστε βαθειά στην κοινωνία της γνώσης. Η επιστημονική έρευνα είναι πλέον σήμερα βασική ανάγκη και όχι πολυτέλεια για το μέλλον του πολιτισμού μας .

Σε αυτό το θέμα παραπαίει κάπως και η Ευρώπη, όπου innovation, δηλαδή η αξιοποίηση της γνώσης, θεωρείται η μεγάλη ανάγκη, ενώ η παραγωγή, η εφεύρεση της γνώσης συχνά θεωρείται δευτερεύουσα και αυτονόητη. Όμως η αγάπη και η αφοσίωση στην παραγωγή της γνώσης είναι το μεγαλύτερο ατού για τη συνέχεια και άνθηση της ανθρώπινης δημιουργικότητας και του ευρύτερου πολιτισμού μας και την μετεξέλιξη της σε βελτίωση της ατομικής και κοινωνικής ζωής στον πλανήτη μας.

Όταν προήδρευα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (ERC), μου έκαμε εντύπωση πόσο ευτυχέστερος σ’ αυτόν το διεθνή ανταγωνισμό ήταν οι Έλληνες που ζούσαν και εργαζόταν στο εξωτερικό, σε σχέση με αυτούς που βρίσκονταν στην Ελλάδα. Το ίδιο φαινόμενο υπήρχε και σε άλλους ευρωπαϊκούς λαούς, μα ήταν πολύ πιο έντονο στην Ελλάδα. Θα μπορούσαμε να προτείνουμε στους νέους που φιλοδοξούν να διαπρέψουν, ότι μια περίοδος εργασίας σε χώρα που στηρίζει σοβαρά την έρευνα είναι αναγκαία για να αξιοποιήσουν πλήρως το ταλέντο τους.

Συχνά έρχονται στο γραφείο μου ελληνόπουλα που ζητούν συμβουλές για ερευνητική καριέρα, και συχνά τους συμβουλεύω απλά: ζήσετε σε χώρα που επενδύει σωστά. Όταν ο νόστος σας τραβήξει πάλι στα πάτρια εδάφη, θα είστε καλά προετοιμασμένοι και σε θέση να προσφέρετε.

Στην Κρήτη έχουμε μια ωραία μαντινάδα:
Κρήτη τα παλληκάρια σου και γι’αντα τα ξοριζεις
Η ξενιτειά τα χαίρεται και συ τα λαχταρίζεις.

Την θυμάμαι συχνά και την θέτω υπόψη των νέων. Κατ’ αρχην όπου γη πατρίς. Πρέπει να δώσουμε στους νέους μας όλες τις ευκαιρίες που μπορούμε να δουλεύουν επάνω σε θέματα για τα οποία αισθάνομαι πραγματική αγάπη. Κι ας μην ξεχνούμε: όπου γης πατρίς. Σαν τον Οδυσσέα στην Ιθάκη, θα βρουν το δρόμο τους.

*Ο Φώτης Καφάτος γεννήθηκε το 1940 στην Κρήτη. Καθηγητής μοριακής βιολογίας στο Imperial College του Λονδίνου. Ήταν από τους ιδρυτές του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (ERC). Στα τέσσερα χρόνια της θητείας του ως πρόεδρος του Συμβουλίου, το ERC χρηματοδότησε 1.000 ερευνητικά προγράμματα συνολικού ύψους 1,7 δισ. ευρώ. Αποσύρθηκε έναν χρόνο πριν λήξει επίσημα η θητεία του, προκειμένου να επιστρέψει στο ερευνητικό του έργο κατά της ελονοσίας. Έχει διδάξει στα Πανεπιστήμια της Αθήνας και της Κρήτης και θεωρείται «ο πατέρας της βιολογίας στην Ελλάδα».

Δεν υπάρχουν σχόλια: